Doradztwo zawodowe

Szkolny program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego w Zespole Szkół Budowlanych w Zakopanem
w roku szkolnym 2022/2023

Akty prawne regulujące doradztwo zawodowe w szkole:

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1997, nr 78 poz. 483 ze zm.)
2. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1915, z 2022 r. poz. 583, 1116, 1700, 1730)
3. Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r. (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, z 2022 r. poz. 655, 1079, 1116, 1383, 1700, 1730)
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 325)

Definicje podstawowych pojęć:

• DORADZTWO ZAWODOWE  –  proces  wspierania  osób  w  osiągnięciu  lepszego zrozumienia samego siebie w odniesieniu do rodzaju pracy i środowiska pracy, w odniesieniu  do  wyboru właściwego  zawodu,  zmiany  zatrudnienia  oraz  właściwego  dostosowania zawodowego. Jego  celem  jest  zapoznanie  osoby  radzącej  się  z:  jej  możliwościami i zainteresowaniami,  możliwościami zawodowymi  na  rynku  pracy,  warunkami ekonomicznymi  określonych  prac i  zawodów,  przeciwwskazaniami  i szczególnymi wymaganiami  z  punktu  widzenia  minimalnego  i  najlepszego  poziomu  dostosowania zawodowego, sposobami poszukiwania pracy, sposobami kontaktowania się  z pracodawcą.
• DORADCA ZAWODOWY  –  osoba  udzielająca pomocy w planowaniu i rozwoju kariery zawodowej,  w  wyborze  odpowiedniego  poziomu  i  kierunku  dalszego  kształcenia,  a także odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia, stosując indywidualne i grupowe metody sprzyjające samopoznaniu i nabywaniu  wiedzy o świecie zawodów. Współpracuje z pracodawcami w doborze kandydatów do pracy, publicznymi służbami zatrudnienia, innymi instytucjami  rynku  pracy  oraz  organizatorami  kształcenia  i  szkolenia  zawodowego. 
• PORADNICTWO ZAWODOWE  –  działalność  polegająca  na  udzielaniu  młodzieży i dorosłym porad i pomocy w znalezieniu pracy, wyborze zawodu lub jego zmianie, a  także kierunku  kształcenia  zawodowego,  z  uwzględnieniem  możliwości  psychofizycznych jednostki,  jej  sytuacji  życiowej  oraz  aktualnych potrzeb rynku w  przypadku młodzieży poradnictwo  zawodowe  to  preorientacja  zawodowa,  która  odbywa  się w  szkołach  oraz  poradniach  psychologiczno-  pedagogicznych. Standard usług poradnictwa zawodowego opiera się o zasadę bezpłatności, dobrowolności  usług,  równe  traktowanie  klientów,  współdziałanie  klientów,  poufność świadczenia usług i ochrona danych osobowych, zawarcie z klientami jawnego kontraktu.
• PREORIENTACJA ZAWODOWA  –  wstępny etap poradnictwa zawodowego polegający  na  zaznajamianiu  młodzieży:  z  właściwościami  różnych  zawodów  oraz  wymaganiami,  jakie  trzeba spełniać, aby można było je wykonywać; ze strukturą szkolnictwa zawodowego, rodzajami  szkół  zawodowych  oraz  możliwościami  nauki  zawodu;  z aktualnym i perspektywicznym zapotrzebowaniem rynku pracy na poszczególne zawody oraz  ich  znaczeniem  dla  gospodarki  narodowej;  a  także  na  kształtowaniu  u  młodzieży pozytywnego stosunku do pracy.
• KOORDYNATOR  WEWNĄTRZSZKOLNEGO  SYSTEMU  DORADZTWA ZAWODOWEGO  –  osoba  odpowiedzialna  za  nadzór,  realizację  i  modyfikację wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego. Funkcję koordynatora sprawuje szkolny doradca zawodowy,  psycholog,  pedagog  lub  osoba  wyznaczona  przez  dyrektora  szkoły.
• KARIERA –  w  literaturze  brakuje  jednolitej  definicji  pojęcia „kariery”,  jest ona przedstawiana między innymi jako:
  • sekwencja ról zawodowych, przez które jednostka przechodzi w swym życiu zawodowym. Pojęcie zakłada, że kolejne role mogą wiązać się z coraz wyższym prestiżem, nie wyklucza jednak zawodowej i społecznej ruchliwości w dół;
  • sekwencja kolejnych prac zawodowych i innych ról życiowych, których połączenie wyraża poziom zaangażowania danej osoby w pracę w jej ogólnym wzorcu samorozwoju. 
• POLSKA RAMA  KWALIFIKACJI  (PRK)  –   opis  ośmiu  wyodrębnionych  w  Polsce poziomów  kwalifikacji  odpowiadających  odpowiednim  poziomom  europejskich  ram kwalifikacji, sformułowany za pomocą ogólnych charakterystyk efektów uczenia się dla kwalifikacji  na  poszczególnych  poziomach,  ujętych  w  kategoriach  wiedzy,  umiejętności i kompetencji społecznych (Ustawa  z  dnia  22 grudnia  2015    o  Zintegrowanym  Systemie Kwalifikacji (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2153, 2245, z 2019 r. poz. 534).
• POZIOM POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI – zakres i stopień złożoności wymaganych efektów uczenia się dla kwalifikacji danego poziomu, sformułowanych za pomocą ogólnych charakterystyk efektów uczenia się. W PRK wyodrębniono 8 poziomów, które odnoszą się bezpośrednio do 8 poziomów Europejskiej Ramy Kwalifikacji (Ustawa z  dnia  22  grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (t.j. U. z 2018 r. poz. 2153, 2245, z 2019 r. poz. 534).
• KWALIFIKACJE ZAWODOWE  –  zestaw  efektów  uczenia  się  w  zakresie  wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych, nabytych w edukacji formalnej lub nieformalnej,  których  osiągnięcie  zostało  potwierdzone  przez  upoważnioną  instytucję.
• KWALIFIKACJA W ZAWODZIE – wyodrębniony w danym zawodzie zestaw efektów kształcenia, których osiągnięcie potwierdza świadectwo wydane przez okręgową komisję egzaminacyjną po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie jednej    Do  uzyskania  dyplomu  potwierdzającego  kwalifikacje  zawodowe,  zależnie  od  zawodu,  może  być  wymagane  uzyskanie  jednej  lub  kilku  kwalifikacji w zawodzie. Ta sama kwalifikacja w zawodzie może występować w różnych zawodach. 
• KOMPETENCJE – zdolność, umiejętność wykonywania czegoś prawidłowo lub efektywnie; zakres zdolności  lub  wiedzy  danej  osoby  lub  Kompetencja  nie  istnieje w  oderwaniu  od  zachowań,  które  możemy  obserwować. Kompetencja przejawia się w wielu różnych zachowaniach. W publikacjach zawarte są różne podziały kompetencji. 
• KOMPETENCJE ZAWODOWE  –  predyspozycje w zakresie wiedzy, umiejętności  i  postaw,  zapewniające  realizację  zadań  zawodowych  na  poziomie  skutecznym  lub wyróżniającym, stosownie do standardów określonych przez organizację dla danego stanowiska:  zdolność  do  wykorzystania  wiedzy  i  umiejętności  w praktycznym działaniu. Są to także: uprawnienia do działania  w określonym obszarze zawodowym, na podstawie uzyskanych kwalifikacji, pozwalające na właściwe wykonanie zadań zawodowych; bez kompetencji nie można wykorzystać swoich kwalifikacji, zaś bez kwalifikacji nie można być kompetentnym.
• KOMPETENCJE KLUCZOWE  –  połączenie  wiedzy,  umiejętności  i  postaw odpowiednich  do sytuacji; kompetencje te potrzebne są wszystkim do samorealizacji  i rozwoju  osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. Kompetencje  kluczowe  uważane  są  za  jednakowo  ważne, a zakresy  wielu  z  nich częściowo  się  pokrywają i są ze sobą powiązane.  Wyróżniamy  osiem  kompetencji kluczowych:
  • porozumiewanie się w języku ojczystym,
  • porozumiewanie się w językach obcych,
  • kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo–techniczne,
  • kompetencje informatyczne, 
  • umiejętność uczenia się, 
  • kompetencje społeczne i obywatelskie, 
  • inicjatywność i przedsiębiorczość,
  • świadomość i ekspresja kulturalna. 
• WIEDZA –  zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk, przyswojonych w procesie uczenia się,  odnoszących  się  do  dziedziny  uczenia  się  lub  działalności 
• UMIEJĘTNOŚCI – przyswojona w procesie uczenia się zdolność do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej.
• UPRAWNIENIA ZAWODOWE  –  pojęcie  często  używane  zamiennie  z  pojęciem kwalifikacje  (nie jest zdefiniowane w Kodeksie Pracy); w węższym znaczeniu to prawo do czegoś, możliwość podjęcia określonego działania w zakresie objętym przepisami  prawa;  ponadto wydane w sposób formalny upoważnienie do wykonywania  określonych zadań w ramach zawodu.
• POSTAWA – nastawienie wobec ludzi, sytuacji, instytucji lub procesów społecznych, uważana za wskaźnik leżących u jej podstaw wartości lub przekonań;  skłonność do postępowania w określony (bardziej lub mniej spójny) sposób  wobec ludzi i sytuacji (gdy o postawie wnioskuje się jedynie na podstawie obserwowanych zachowań).
• UZDOLNIENIA –  dyspozycja  warunkująca  nabywanie  nieprzeciętnych  sprawności lub  umiejętności  w  jakiejś  dziedzinie  (Drabik,  Sobol  2013);  zdolności  kierunkowe, często określane jako uzdolnienia specjalne lub talent, czyli takie właściwości jednostki, które  pozwalają  na  uzyskanie  wysokich  osiągnięć  w konkretnej  dziedzinie  aktywności.
• WARTOŚCI – termin mający kilka różnych znaczeń:
  • zasady i przekonania będące podstawą przyjętych w danej społeczności norm etycznych;
  • wszystko,  co  jest  dla  danej  osoby  ważne,  upragnione,  niezbędne,  a  także  darzone szacunkiem  i  uznaniem.  W  tym  sensie  wartość  ma  charakter  subiektywny, ale równocześnie jest wyznaczana przez swoje obiektywne właściwości. Stanowi istotny składnik  poglądu  na  świat  danej  jednostki  oraz  regulacji  jej  zachowań.
• ZAINTERESOWANIA ZAWODOWE  –  utrzymująca  się  tendencja  do  obserwowania i poznawania danego obszaru rzeczywistości, związanego z wykonywaniem określonego rodzaju pracy zawodowej.
• PREDYSPOZYCJE ZAWODOWE  –  właściwości  anatomiczno-fizjologiczne,  głównie budowa  i funkcjonowanie układu nerwowego, w tym zadatki wrodzone, podlegające rozwojowi, warunkujące  pomyślne  wykonywanie  zadań 
• PREFERENCJE ZAWODOWE  –  emocjonalne  nastawienie  ku  pewnym  zawodom: niezweryfikowane przez doświadczenie i wiedzę o możliwościach zdobycia danego zawodu i  wymaganiach związanych z jego wykonywaniem.

Działania wewnątrzszkolnego sytemu doradztwa zawodowego umożliwiają:

• uzyskanie przez uczniów dostępu do wsparcia z zakresu doradztwa zawodowego;
• wsparcie rodziców w związku z udzielaniem przez nich pomocy w podejmowaniu przez dzieci decyzji edukacyjno-zawodowych;
• wzbogacenie oferty szkoły i jej promocję w obszarze działań z zakresu doradztwa zawodowego;
• przejrzystość i ciągłość oddziaływań poprzez wskazanie osób działających na rzecz

WSDZ oraz określanie zakresu ich odpowiedzialności;

• zaplanowanie działań w cyklu kształcenia.

Cele ogólne

1. Przygotowanie uczniów do świadomego wyboru dalszej drogi życiowej, świadomego wyboru szkoły policealnej, wyższej, kursów zawodowych, zawodu, zakładu pracy.
2. Wyzwalanie własnej aktywności ucznia w kierunku samopoznania, rozwoju zainteresowań, uzdolnień, rozpoznawanie swego usposobienia i temperamentu pod kątem predyspozycji do wykonywania wybranego zawodu.
3. Rozwijanie w uczniach świadomości mobilności zawodowej i pobudzanie aktywności do poszukiwania alternatywnych rozwiązań w różnych sytuacjach zawodowych i życiowych (w tym bezrobocie i niepełnosprawność).
4. Rozwijanie świadomości zawodowej.
5. Pomaganie uczniom w reorientacji zawodowej.
6. Kształtowanie umiejętności sprawnego komunikowania się, współpracy w grupie i autoprezentacji.
7. Rozwijanie umiejętności samooceny i możliwości wykorzystania tej umiejętności, wyrabianie szacunku dla samego siebie.
8. Nabycie umiejętności przygotowania i pisania dokumentów towarzyszących poszukiwaniu pracy.
9. Poznanie rynku pracy.
10. Wyrabianie nawyku korzystania pomocy różnych instytucji.

Adresaci

Uczniowie Technikum nr 1 w Zakopanem oraz Branżowej Szkoły I Stopnia Nr 1 w Zakopanem.

Program Doradztwa Zawodowego na poziomie technikum w roku szkolnym 2022/2023

Praca z uczniami

KLASA I

• Określenie zgodności  posiadanych  przez  uczniów  predyspozycji (preferencje, zainteresowania) z realizowanym kierunkiem kształcenia.
• Komunikacja interpersonalna, autoprezentacja.
• Świadomość barier komunikacyjnych i ich wpływ na efektywność wykonywanej pracy.
• Zasady skutecznej i poprawnej komunikacji w tym elektronicznej.
• Doskonalenie umiejętności słuchania oraz precyzyjnego przekazywania informacji.
• Rozwijanie wiedzy  na  temat  stresu  i  nieadekwatnych  warunków  pracy  dla  zdrowia i odporności człowieka.

• Samoocena, mocne i słabe strony, zdolność do obserwacji i analizy własnych zachowani, uczuć, myśli, stylu uczenia się. 

• Radzenie sobie  w  sytuacjach  trudnych  stresujących  i  konfliktowych  (reorientacja zawodowa, przekwalifikowanie się).

• Postrzeganie siebie oraz bycie postrzeganym przez innych w mediach społecznościowych i konsekwencje z tym związane.
• Przygotowanie do pełnienia ról społecznych i zawodowych.

KLASA II

• Rozwijanie świadomości mobilności zawodowej pobudzanie aktywności do poszukiwania alternatywnych rozwiązań w różnych sytuacjach zawodowych i życiowych (w tym bezrobocie i niepełnosprawność).
• Poruszanie się na rynku pracy.
• Przedstawienie możliwości  i  aspektów  prawnych  posiadania  własnej  działalności gospodarczej.
• Wzbogacenie wiedzy dotyczącej źródeł motywacji: rozpoznanie kryteriów motywacji, określenia własnych kryteriów motywacji.
• Nabycie umiejętności przygotowania dokumentów towarzyszących poszukiwaniu pracy.
• Zapewnienie uczniom poznania specyfiki lokalnego i regionalnego rynku pracy w aspekcie realizowanego kierunku kształcenia i kierunków pokrewnych.

KLASA III i IV

• Przedstawienie możliwości nabywania kwalifikacji zawodowych w trakcie nauki w szkole.
• Praca indywidualna z uczniami w przezwyciężaniu problemów szkolnych.
• Pomoc w poszerzaniu wiedzy ogólnej i budowaniu kolejnych etapów rozwoju edukacyjno- zawodowego i kontynuacji  nauki  (poszerzenie  wiedzy  na  temat  oferty  edukacyjnej  KKZ, uczelnie wyższe, szkoły policealne).
• Doskonalenie umiejętności pracy w grupie (środowiska wielokulturowe i wielopokoleniowe oraz praca na zasobach).

KLASA V

• Zapewnienie uczniom poznania specyfiki lokalnego i regionalnego rynku pracy w aspekcie realizowanego kierunku kształcenia i kierunków pokrewnych.
• Kształtowanie umiejętności świadomego wyboru  i  poszukiwania  pracy – poruszanie się  na rynku pracy.
• Pomoc w poszerzaniu wiedzy na temat zapotrzebowania rynku, oczekiwań pracodawców, znajomości dynamiki rynku pracy, terminologii rynku pracy (nowe zawody, stanowiska).
• Przedstawienie możliwości  i  aspektów  prawnych  posiadania  własnej  działalności gospodarczej.
• Nabycie umiejętności przygotowania dokumentów towarzyszących poszukiwaniu pracy, zaprezentowanie swoich kompetencji podczas rozmowy kwalifikacyjnej.
• Tworzenie biznesplanu, możliwość ubiegania się o dofinansowania.

Praca z rodzicami

KLASA I

• Wsparcie rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych przez ich dzieci.

KLASA II – V

• Przedstawienie aktualnej oferty edukacyjnej.
• Przedstawianie możliwości zatrudnienia na lokalnym rynku pracy.
• Organizowanie konsultacji dotyczących decyzji edukacyjno-zawodowych uczniów;
• Informowanie o targach pracy;
• Informowanie o targach edukacyjnych;
• Organizowanie spotkań informacyjno-doradczych z doradcą zawodowym w szkole;
• Organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
• Organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy;

Program Doradztwa  zawodowego  na  poziomie  Branżowej Szkoły I stopnia w roku szkolnym 2022/2023

Praca z uczniami

KLASA I

• Samoocena, mocne i słabe strony, zdolność do obserwacji i analizy własnych zachowani, uczuć, myśli, stylu uczenia się. 
• Określenie zgodności  posiadanych  przez  uczniów  predyspozycji  (preferencje, zainteresowania) z realizowanym kierunkiem kształcenia. 
• Radzenie sobie  w  sytuacjach  trudnych  (reorientacja  zawodowa,  stres  nieadekwatne warunki pracy dla zdrowia i odporności człowieka).
• Postrzeganie siebie oraz bycie postrzeganym przez innych w mediach społecznościowych i konsekwencje z tym związane.
• Przygotowanie do pełnienia ról społecznych i zawodowych.

KLASA II

• Rozwijanie świadomości mobilności zawodowej pobudzanie aktywności do poszukiwania alternatywnych rozwiązań  w  różnych  sytuacjach  zawodowych  i  życiowych  (w  tym bezrobocie i niepełnosprawność).
• Poruszanie się na rynku pracy.
• Zapewnienie uczniom poznania specyfiki lokalnego i regionalnego rynku pracy w aspekcie realizowanego kierunku kształcenia i kierunków pokrewnych.
• Nabycie umiejętności przygotowania dokumentów towarzyszących poszukiwaniu pracy.
• Doskonalenie umiejętności pracy w grupie (środowiska wielokulturowe i wielopokoleniowe oraz praca na zasobach). Komunikacja  interpersonalna, autoprezentacja.
• Świadomość barier komunikacyjnych i ich wpływ na efektywność wykonywanej pracy.
• Zasady skutecznej i poprawnej komunikacji w tym elektronicznej.
• Doskonalenie umiejętności słuchania oraz precyzyjnego przekazywania informacji.
• Wzbogacenie wiedzy dotyczącej źródeł motywacji: rozpoznanie kryteriów motywacji, określenie własnych kryteriów motywacji.

KLASA III

• Wskazanie możliwości uzyskiwania dalszych kwalifikacji zawodowych w tym poszerzenie wiedzy na temat oferty edukacyjnej KKZ, szkoły branżowej II stopnia.
• Pomoc w poszerzaniu wiedzy na temat zapotrzebowania rynku, oczekiwań pracodawców, znajomości dynamiki rynku pracy, terminologii  rynku  pracy  (nowe  zawody,  stanowiska) Przedstawienie możliwości i aspektów prawnych posiadania własnej działalności gospodarczej.
• Zapewnienie uczniom poznania specyfiki lokalnego i regionalnego rynku pracy w aspekcie realizowanego kierunku kształcenia i kierunków pokrewnych.
• Kształtowanie umiejętności świadomego wyboru i poszukiwania pracy – poruszanie się na rynku pracy.
• Doskonalenie umiejętności pracy w grupie (środowiska wielokulturowe, wielopokoleniowe oraz praca na zasobach).
• Wzbogacenie zakresu wiedzy na temat organizowania i kontrolowania własnej pracy.
• Tworzenie biznesplanu, możliwość ubiegania się o dofinansowania.

Praca z rodzicami

KLASA I – III

• Indywidualne porady i konsultacje o możliwości zatrudnienia na lokalnym rynku pracy  i dalszej edukacji. 
• Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych.

Praca z nauczycielami mająca na celu koordynację i optymalizację działań podejmowanych przez szkołę mających na celu wspieranie ucznia w procesie rozwoju zawodowego:

• włączanie zagadnień  z  zakresu  planowania  kariery  zawodowej  do  programu  godzin wychowawczych i innych przedmiotów,
• identyfikacja potrzeb i dostosowanie oferty edukacyjnej szkoły do zmian na rynku pracy,
• wspieranie lokalnych  inicjatyw  mających  na  celu  wspieranie  młodzieży  w  procesie  planowania kariery zawodowej i wejściu na rynek pracy.

1. Plan

Metody i formy pracy doradczej

1. Realizowanie tematyki z zakresu doradztwa zawodowego podczas lekcji wychowawczych. podstaw przedsiębiorczości,  prowadzenie  i  podejmowanie  działalności  gospodarczej, przedmiotach zawodowych i innych zajęć prowadzonych z uczniami.

2. Współpraca z instytucjami  i organizacjami  branżowymi.
3. Wycieczki zawodoznawcze, praktyki zagraniczne.
4. Udział w „Targach edukacyjnych w Krakowie” i ” Kiermaszu Szkól Ponadgimnazjalnych w Jabłonce”
5. Aktywny udział młodzieży podczas „Dnia otwartego”.
6. Organizowanie spotkań z osobami wykonującymi różne zawody powiązane z wybranym kierunkiem kształcenia. 7. Prowadzenie zajęć warsztatowych,  seminaria  informacyjne prowadzone przez zewnętrznych doradców zawodowych na temat predyspozycji zawodowych i dalszej drogi zawodowej.                                                     
7. Wykorzystanie testów, ankiet i innych narzędzi podczas zajęć klasowych. 9. Opracowanie i wykorzystanie scenariuszy lekcji wychowawczych związanych z doradztwem zawodowym.

10. Gromadzenie materiałów dotyczących zakresu doradztwa (biblioteka). 11. Wyposażenie  uczniów  w  umiejętność  sporządzania  dokumentów  aplikacyjnych w ubieganiu się o pracę.  
    

Doradztwo zawodowe dla uczniów jest realizowane:

• podczas grupowych zajęć związanych z doradztwem zawodowym, które są prowadzo­ne przez doradcę zawodowego w wymiarze wynikającym z ramowych planów nauczania;
• podczas: zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu,
• wspomagania uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami,
• prowadzonych przez doradcę zawodowego, nauczycieli i wychowawców m.in. na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, zajęciach z wychowawcą i innych zajęciach, a także w formie indywidualnych porad i konsultacji prowadzonych przez doradcę zawodowego (lub innych specjalistów, wychowawców, nauczycieli);
• podczas innych działań związanych z doradztwem zawodowym realizowanych w szkole (jak np. szkolne dni kariery) lub poza nią (np. festiwal zawodów).

Doradztwo zawodowe dla uczniów jest realizowane w formie grupowej i indywidualnej. Prowadzenie działań związanych z doradztwem zawodowym skierowanych do rodziców oraz nauczycieli także odbywa się w obu tych formach.

VII. Współpraca

• Współdziałanie z dyrekcją, pedagogiem szkolnym i nauczycielami.
• Organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji wspierających.

VIII. Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym

W technikum i szkole branżowej w realizację działań związanych z doradztwem zawodowym zaangażowani są wszyscy członkowie rady pedagogicznej: dyrektor, nauczyciele wychowawcy, nauczyciele przedmiotowi, nauczyciel-bibliotekarz, specjaliści (m.in. pedagog, psycholog, doradca zawodowy) oraz inne osoby zatrudnione w szkole, np. pielęgniarka szkolna.

Poniżej przedstawiono zakres działań w obszarze doradztwa dla poszczególnych osób i formę organizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa:

Dyrektor:

• odpowiada za organizację działań związanych z doradztwem zawodowym;
• współpracuje z doradcą zawodowym w celu realizacji WSDZ;
• wspiera kontakty pomiędzy uczestnikami procesu doradztwa zawodowego w szkole, a instytucjami zewnętrznymi;
• zapewnia warunki do realizacji doradztwa zawodowego w szkole;
• organizuje w szkole wspomaganie działań związanych z doradztwem zawodowym poprzez planowanie i przeprowadzanie działań mających na celu poprawę jakości pracy szkoły w tym obszarze.

Doradca zawodowy:

• określa mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• pomaga uczniom w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
• prowadzi zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego i zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;

• wspiera nauczycieli, wychowawców, specjalistów i rodziców w realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• prowadzi doradztwo indywidualne dla uczniów;
• systematycznie diagnozuje zapotrzebowanie uczniów, rodziców i nauczycieli na działania związane z doradztwem zawodowym;
• planuje, koordynuje, monitoruje i prowadzi ewaluację oraz promuje działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez szkołę we współpracy z wychowawcami, nauczycielami i specjalistami;

• gromadzi, aktualizuje i udostępnia informacje edukacyjne i zawodowe właściwe dla danego poziomu kształcenia;
• organizuje współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym szkoły podnoszącą efektywność działań z zakresu doradztwa zawodowego;
• współpracuje z dyrektorem szkoły, realizując zadania związane z doradztwem zawodowym;
• wspólnie z zespołem przygotowuje projekt WSDZ;
• gromadzi, aktualizuje i udostępnia zasoby związane z doradztwem zawodowym;
• współpracuje ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucjami rynku pracy i partnerami z otoczenia społeczno-gospodarczego w celu realizacji doradztwa zawodowego;

Wychowawcy:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi doradztwa zawodowego;
• włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego;
• realizują tematy związane z doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych;
• wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;
• współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich dzieci;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele przedmiotów (ogólnych i zawodowych):

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi doradztwa zawodowego;
• współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizowania zajęć doradztwa zawodowego dla uczniów;
• przygotowują uczniów do udziału w konkursach zawodowych;
• prowadzą koła zainteresowań i zajęcia dodatkowe;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciel-bibliotekarz:

• współpracuje z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• opracowuje i aktualizuje, udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego;
• włącza się w organizowane przez szkołę i instytucje zewnętrzne wydarzenia z zakresu doradztwa zawodowego.

Inne osoby zatrudnione w szkole

1. pielęgniarka:

• współpracuje z doradcą zawodowym oraz nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• udziela informacji o kwestiach zdrowotnych ważnych w kontekście zawodów wybieranych przez uczniów;
• organizuje dla uczniów spotkania dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowania właściwych nawyków adekwatnych do zawodów wybranych przez uczniów.

Zależnie od koncepcji pracy w szkole zakresy czynności dla poszczególnych osób angażujących się w realizowanie WSDZ w szkole mogą ulegać zmianom.

Monitoring i Ewaluacja 

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego oraz roczny plan doradztwa są monitorowane.

Za monitoring odpowiada bezpośrednio doradca zawodowy. Monitoring stanowi podstawę do okresowej ewaluacji i koniecznych modyfikacji WSDZ. Dyrektor, po konsultacji z doradcą zawodowym, ustala sposoby, zasady i harmonogram oraz obszary prowadzenia monitoringu i ewaluacji. Ewaluacja przeprowadzana jest w formie wybranej przez szkołę: co roku lub po całym cyklu kształcenia.

Sprawozdanie z realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. 

TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA TECHNIKÓW

Poznawanie własnych zasobów

Uczeń:

1.1 sporządza bilans własnych zasobów na podstawie dokonanej autoanalizy („portfolio”);

1.2 ustala obszary do rozwoju edukacyjno-zawodowego i osobistego;

1.3 określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;

1.4 rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej;

1.5 analizuje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe) w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej;

1.6 określa własny system wartości, w tym wartości związanych z pracą i etyką zawodową.

Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1 analizuje informacje o lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim rynku pracy oraz funkcjonujących na nim zasadach w kontekście wyborów edukacyjno-zawodowych;

2.2 określa zawody i stanowiska pracy, dla których bazę stanowią jego kwalifikacje, z uwzględnieniem zawodów przyszłości i zapotrzebowania rynku pracy;

2.3 porównuje formy zatrudnienia i możliwości funkcjonowania na rynku pracy jako pracownik, pracodawca lub osoba prowadząca działalność gospodarczą w obszarze, w którym się kształci, oraz analizuje podstawy prawa pracy, w tym rodzaje umów o pracę, sposoby ich rozwiązywania, prawa i obowiązki pracownika;

2.4 konfrontuje własne zasoby ze zidentyfikowanymi potrzebami i oczekiwaniami pracodawców oraz wymaganiami rynku pracy;

2.5 określa znaczenie i wskazuje możliwości odbycia stażu zawodowego lub zdobycia zatrudnienia z wykorzystaniem dostępnych form aktywizacji zawodowej;

2.6 sporządza i aktualizuje dokumenty aplikacyjne zgodnie z wymaganiami pracodawców;

2.7 przygotowuje się do zaprezentowania siebie i swoich kompetencji podczas rozmowy kwalifikacyjnej;

2.8 charakteryzuje przebieg procesu zakładania własnej działalności gospodarczej oraz instytucje wspomagające zakładanie własnej działalności gospodarczej;

2.9 charakteryzuje instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, w tym instytucje rynku pracy.

Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1 korzysta ze źródeł informacji dotyczących dalszego kształcenia i doskonalenia zawodowego formalnego, pozaformalnego i nieformalnego;

3.2 analizuje możliwości uzupełniania, poszerzania i uzyskiwania nowych kwalifikacji zawodowych w ramach krajowego i europejskiego systemu kwalifikacji;

3.3 określa korzyści wynikające z uczenia się przez całe życie w rozwoju osobistym i zawodowym;

3.4 analizuje możliwości kontynuowania nauki.

Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1 ustala swoje cele, zadania i działania w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej;

4.2 sporządza indywidualny plan działania – planuje różne warianty ścieżek edukacyjno-zawodowych na podstawie bilansu własnych zasobów i wartości oraz informacji na temat rynku edukacji i rynku pracy, przewidując skutki własnych decyzji;

4.3 dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej zgodnie z posiadanymi zasobami i określonymi celami zawodowymi.

TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA BRANŻOWYCH SZKÓŁ I STOPNIA

Poznawanie własnych zasobów

Uczeń:

1.1 sporządza bilans własnych zasobów na podstawie dokonanej autoanalizy („portfolio”);

1.2 określa obszary do rozwoju edukacyjno-zawodowego i osobistego;

1.3 określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;

1.4 rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej;

1.5 analizuje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe) w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej;

1.6 określa własny system wartości, w tym wartości związanych z pracą i etyką zawodową.

Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1 analizuje informacje o lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim rynku pracy oraz funkcjonujących na nim zasadach w kontekście wyborów edukacyjno-zawodowych;

2.2 określa zawody i stanowiska pracy, dla których bazę stanowią jego kwalifikacje, z uwzględnieniem zawodów przyszłości i zapotrzebowania rynku pracy;

2.3 porównuje formy zatrudnienia i możliwości funkcjonowania na rynku pracy jako pracownik, pracodawca lub osoba prowadząca działalność gospodarczą w obszarze, w którym się kształci, oraz analizuje podstawy prawa pracy, w tym rodzaje umów o pracę, sposoby ich rozwiązywania, prawa i obowiązki pracownika;

2.4 konfrontuje własne zasoby ze zidentyfikowanymi potrzebami i oczekiwaniami pracodawców oraz wymaganiami rynku pracy;

2.5 określa znaczenie i wskazuje możliwości odbycia stażu zawodowego lub zdobycia zatrudnienia z wykorzystaniem dostępnych form aktywizacji zawodowej;

2.6 sporządza i aktualizuje dokumenty aplikacyjne zgodnie z wymaganiami pracodawców;

2.7 przygotowuje się do zaprezentowania siebie i swoich kompetencji podczas rozmowy kwalifikacyjnej;

2.8 charakteryzuje przebieg procesu zakładania własnej działalności gospodarczej oraz instytucje wspomagające zakładanie własnej działalności gospodarczej;

2.9 charakteryzuje instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, w tym instytucje rynku pracy.

Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1 korzysta ze źródeł informacji dotyczących dalszego kształcenia i doskonalenia zawodowego formalnego, pozaformalnego i nieformalnego;

3.2 analizuje możliwości uzupełniania, poszerzania i uzyskiwania nowych kwalifikacji zawodowych w ramach krajowego i europejskiego systemu kwalifikacji;

3.3 określa korzyści wynikające z uczenia się przez całe życie w rozwoju osobistym i zawodowym;

3.4 analizuje możliwości kontynuowania nauki.

Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1 ustala swoje cele, zadania i działania w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej;

4.2 sporządza indywidualny plan działania – planuje różne warianty ścieżek edukacyjno-zawodowych na podstawie bilansu własnych zasobów i wartości oraz informacji na temat rynku edukacji i rynku  pracy, przewidując skutki własnych decyzji;

4.3 dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej zgodnie z posiadanymi zasobami i określonymi celami zawodowymi.